علم امام در کتاب کافی و شروح آن (با تکیه بر شروح علامه مجلسی، ملاصالح مازندرانی، و ملاصدرا)

حمد و سپاس بی کران خدایی را سزاست که آدمی را در حیرت و سرگردانی به خود وانگذاشت و برای راهنمایی او رهبران و راهدانان آگاهی، نصب کرد و با اعطای علوم لدنی به ایشان، راه را از بیراهه نمایاند. هرچه زمان می گذرد و ناکارآمدی مکاتب و ایسم های منقطع از وحی نمایان تر می گردد، نیاز پیروی از آموزه های انبیا و ائمه علیهم السلام بیشتر احساس می شود. تبعیت تام از امام، منوط به شناخت کامل صفات و به ویژه علم ایشان می باشد؛ چراکه سرسپردگی کامل به کسی اتفاق می ا فتد که منشأ دانش های او، الهی و خطاناپذیر باشد و اشتباهات مکاتب صرفاً بشری را تکرار نکند. بنابراین الهی بودن بسیاری از دانش های امام، با مسئل? امامت در هم تنیده و قابل انفکاک نیست؛ اما این که محدود? علم امام تا کجاست و کیفیت آن چگونه است، مورد اختلاف است و در طول تاریخ توجه اندیشمندان و صاحب نظران را به خود جلب کرده است. یکی از عوامل مهم این اختلافات، وجود برخی از روایاتی است که در تبیین قلمرو و کیفیت علم امام –حداقل در نگاه اولیه– با یکدیگر در تعارضند. پرداختن به مجموع? این روایات و بررسی سندی و دلالی آن ها نیازمند پژوهش های عمیق و گسترده ای است، تا با در نظرگرفتن هم? روایات، نظر عالمانه ای در زمین? علم امام ارائه شود ولی این کار از حوصله و گنجایش یک پایان نامه بیرون است و تاکنون کار منسجم و مستقلی در این زمینه در مجامع روایی صورت نگرفته است. نوشتار پیش روی شما تنها به گوشه ای از این کار گسترده پرداخته و قلمرو، منشأ و کیفیت علم امام را تنها در کتاب کافی و با توجه به شرح های آن؛ مورد بررسی قرار داده و امید است که با پیگیری این بحث از طرف دانش پژوهان محترم در دیگر کتب روایی، این بحث تکمیل شده و نتیجه گیری نهایی انجام گیرد. محورشدن کافی، برای این پژوهش از آن روست که این کتاب یکی ازمهم ترین و معتبرترین کتب روایی شیعه محسوب می شود و بهترین نکت? آغازین برای هدف مذکور می باشد.